Özbekistan ve Çin’e gaz ihracatına ilişkin veriler 159,5 milyon dolar farklılık gösteriyor. Enerji Bakanı, Çin’in Türkmen gazı geçişini düşündüğünü belirtti. hayır “Gazeta.uz” hesaplandı, dolayısıyla istatistikler bu nedenle keskin bir şekilde farklılaşıyor. Aralık ayında ise yetkililerin açıklamalarına rağmen ihracat durmadı.
Özbekistan ve Çin’e gaz ihracatına ilişkin istatistiksel veriler, hükümetin arzın askıya alınmasına ilişkin açıklamasına rağmen açıklanmayan mavi yakıt ihracatına tanıklık edebilecek gaz geçiş maliyeti dikkate alındığında bile önemli ölçüde farklılık gösteriyor. “Gazeta.uz”, Özbekistan Devlet Başkanı İstatistik Kurumu ve Çin Halk Cumhuriyeti Gümrük Genel İdaresi’nden alınan verileri inceleyerek bu sonuca vardı.
İstatistik Kurumu’na göre, 2022’de Özbekistan 910,9 milyon dolar değerinde gaz ihraç etti. Teslimatların çoğu Çin’den geldi.
Çin tarafı, Özbekistan’dan 1.07 milyar $ veya 159.5 milyon $ veya yüzde 18.2 daha fazla Özbek gazı ithal ettiğini bildirdi. Kırgızistan’a 10 ay boyunca tedarik edilen gaz miktarı 5,2 milyon dolar olursa aradaki fark daha da artabilir.
“Gazeta.uz” zaten istatistiksel gaz verilerindeki farklılıkları yazdı. Özellikle Kasım ayında Özbekistan, Çin’e sadece 39,6 milyon dolarlık gaz ihraç ettiğini bildirirken, Çin tarafı Özbek gazı ithalatını 114,2 milyon dolar olarak açıkladı (neredeyse 3 kat fark).
Buna cevaben Özbekistan Enerji Bakanı Jurabek Mirzamahmudov, Çin’in Özbekistan üzerinden Türkmen gazı transit hizmetlerinin maliyetini istatistiklerine dahil ettiğini bildirdi.
“Gazeta.uz” verileri karşılaştırdı ve büyük farkın, taşıma maliyeti hesaba katıldığında bile devam ettiğini buldu.
Cumhurbaşkanlığı İstatistik Kurumu (eski adıyla Goskomstat), Özbekistan’a yönelik dış ticaret hizmetlerinin yapısını hiçbir zaman açıklamadı, bu nedenle Özbekistan’ın Türkmenistan’dan Çin’e gaz geçişi için tam olarak ne kadar aldığını söylemek imkansız. Transit, 2008 yılında “Uzbekneftegazom” tarafından kurulan Asia Trans Gas şirketi ve %50’şer eşit paya sahip Trans-Asia Gas Pipeline Company (Çin devlet şirketi CNPC’nin bir yan kuruluşu olan TAPLine) tarafından sağlanmaktadır.
Ajansa göre, Özbekistan Aralık ayında gaz ihraç etmedi, ancak Çin 40.1 milyon dolarlık ithalat bildirdi. Veriler doğruysa, Türkmen gazının geçişi için 40.1 milyon dolar kabul edilecek. Türkmenistan, Aralık ayında 975,6 milyon dolar değerinde gaz ihraç etti.
Gazeta.uz bu verilere dayanarak her ay için yaklaşık nakliye maliyetini hesapladı ve verileri karşılaştırdı.
Transit maliyeti göz önüne alındığında, ÇHC’den gelen veriler her zaman daha yüksek olmalıdır, ancak 12 ayın 5’inde (Şubat, Mart, Nisan, Temmuz ve Ağustos) Özbekistan’a ihracat istatistikleri, Türkmenistan olmasına rağmen Çin tarafındaki verileri aşıyor. teslimatları durdurmadı. Fark 0,1 ile 64,9 milyon dolar arasında değişiyor.
Pozitif farka bakarsanız (Çin’in verileri Özbekistan’ınkinden daha yüksek), miktarı 14,8 milyon dolardan 74,6 milyon dolara görebilirsiniz.
Yıllık tüm farkların toplam tutarı 387.4 milyon dolardır. Gazety.uz’a göre Özbekistan, 2022’de gaz geçişi için yaklaşık 400 milyon dolar aldı.
Transit hizmetinin yaklaşık maliyetini çıkarırsak, ÇHC ve Özbekistan verileri yakın olmalıdır, ancak burada bile istatistiklerde -0,76 milyondan 66,89 milyon dolara büyük farklılıklar var.
Veriler fiyat faktöründen etkilenebilir, yani benzin fiyatı her ay değişebilir. Türkmenistan’ın Çin’e hangi fiyata gaz sattığı bilinmiyor. Bu faktörü hesaba katmak için Özbekistan’ın Türkmen gazını satın aldığı fiyatları kullanmaya çalışmak mümkündür. Özellikle Türkmenistan Şubat, Mart, Mayıs, Haziran ve Kasım aylarında gaz tedarik etti (Gazety.uz’da Aralık hariç yalnızca 11 aylık veri var). 1000 metreküpün maliyeti sırasıyla 117, 112, 204, 115 ve 131,6 dolardı.
Şubat (117), Mart (112) ve Haziran (115) fiyatlarını karşılaştırmak için kullanırsanız, yukarıdaki tablodaki geçiş dikkate alındığında bu aylar arasındaki fark minimum olmalıdır, ancak sayılar çok farklı.
Bu veriler, mavi yakıtın daha fazla ihracatını gösterebilir. Gazety.uz kaynaklarına göre, Temmuz 2022’de Özbekistan’ın özel şirketlerinden birine gaz ihraç etmek için münhasır hak verildi. Özellikle, Aralık ayında Özbekistan’dan yapılan ihracat, yetkililerin arzın azaltılacağına veya askıya alınacağına dair güvence vermesine rağmen devam etti.
Aralık ve Ocak aylarında Özbekistan’da gaz, elektrik ve ısıtma arzındaki kesintilerle bağlantılı bir enerji krizi yaşandı. Gaz basıncındaki düşüş ve TPP’ye yakıt beslemesi nedeniyle birkaç saat elektrik kesintisi yaşandı. Kazanlar, ısı transfer çıkışının düşmesi nedeniyle bir gaz kıtlığıyla karşılaştı. Bu da elektrik tüketiminde artışa neden oldu. Bunun sonucunda trafo ve iletim hatlarında kazalar meydana gelmiş, %85’i gazla çalışan ve ülke elektriğinin yaklaşık %90’ını üreten termik santraller ilave elektrik üretememiştir.
Cumhurbaşkanı Shavkat Mirziyoyev daha önce Enerji Bakanı Zhurabeka Mirzamakhmudova’yı yabancı şirketlerin gaz üretiminin 2022’de 1,5 milyar metreküpe düşürülmesine izin vermekle ve ardından halka yıllık gaz tüketiminin %20’sinin sağlanmaması nedeniyle eleştirmişti.
Kaynak : https://www.easternherald.com/2023/01/28/statistical-data-on-gas-exports-to-uzbekistan-and-china-differ-significantly/#utm_source=rss&utm_medium=rss&utm_campaign=statistical-data-on-gas-exports-to-uzbekistan-and-china-differ-significantly